Πώς κάθε χώρα μετρά τους διαδηλωτές

Η σπαζοκεφαλιά του υπολογισμού της μαζικότητας μιας διαδήλωσης απασχολεί όλες τις χώρες που βρίσκονται αυτή την περίοδο σε αναβρασμό κινητοποιήσεων, λόγω των εκτεταμένων οικονομικών μεταρρυθμίσεων, που επιβάλλουν οι κυβερνήσεις στη δίνη της οικονομικής κρίσης.

Κάθε φορά συναντώνται δύο άκρα: δύο αριθμοί διαμετρικά αντίθετοι από δύο πλευρές που θεωρούν δικαιωμένες. Οι μεν υποστηρίζοντας ότι οι κινητοποιήσεις ήταν ευρείες και δυναμικές, οι δε ότι το κίνημα «λαχανιάζει» και δεν θα αντέξει για πολύ... Τόσο οι κυβερνήσεις των χωρών που βρίσκονται εν μέσω μεταρρυθμίσεων στα συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά τους συστήματα όσο και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις δίνουν αυτό τον καιρό τη μάχη των αριθμών.
Οι πρόσφατες κινητοποιήσεις στη Γαλλία με αφορμή την άνοδο των ορίων ηλικίας για την έξοδο στη σύνταξη έδωσαν αφορμή για συζητήσεις πάνω στο θέμα, καθώς ο François Chérèque, επικεφαλής της CFDT (Σ.τ.Μ. Confédération française démocratique du travail, Γαλλική Δημοκρατική Εργατική Συνομοσπονδία) δήλωνε ότι το θέμα αυτό αποτελεί μικρότερο πρόβλημα στο Βέλγιο ή την Ισπανία απ’ ό,τι στη Γαλλία. Άραγε έχει βρεθεί μέθοδος αποτίμησης του μεγέθους μιας κινητοποίησης;
Μια γρήγορη ματιά στις πρακτικές που χρησιμοποιούνται σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ δείχνει ότι δεν υπάρχει κάποια μαγική μέθοδος με την οποία θα συμφωνήσουν όλοι. Λίγο πολύ χρησιμοποιούνται οι ίδιες, αρκετά εμπειρικές μέθοδοι: κάποιος τοποθετείται σε ένα σημείο αναφοράς για να εκτιμήσει τον αριθμό των διαδηλωτών σε ένα μπλοκ και να τον πολλαπλασιάσει επί τον αριθμό των μπλοκ που συμμετέχουν, οι διαδηλώσεις φωτογραφίζονται από ελικόπτερα, ενώ φυσικά δε λείπουν και οι κατά τόπους ιδιαιτερότητες...
Όπως στην Ιταλία, όπου ο αριθμός των διαδηλωτών είναι το αποτέλεσμα του πολλαπλασιασμού της επιφάνειας μιας πλατείας επί 2 ή επί 4, ανάλογα με την εποχή και την πυκνότητα. Η εξήγηση: υπολογίζεται ότι το καλοκαίρι, σε μια πλατεία γεμάτη κόσμο, χωρούν περίπου τέσσερα άτομα ανά τετραγωνικό μέτρο και το χειμώνα με τα χοντρά ρούχα ή στις διαδηλώσεις με πιο αραιή συμμετοχή δύο άτομα ανά τετραγωνικό μέτρο. Αλλά κι εκεί οι εκτιμήσεις της αστυνομίας και των οργανωτών δεν συμπίπτουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι εκτιμήσεις για τις πορείες εναντίον του πολέμου στο Ιράκ το 2003. Σύμφωνα με τους διοργανωτές είχαν συμμετάσχει πάνω από 3 εκατ. άνθρωποι τη στιγμή που η αστυνομία είχε δει «μόνο» 650.000 (σαφώς χωρίς να έχουν μετρηθεί εκείνοι που δε μπόρεσαν να φτάσουν στο σημείο εκκίνησης της πορείας.
Στη Γερμανία, η αστυνομία του Βερολίνου επίσης υπολογίζει τον αριθμό των ατόμων που χωράει μια πλατεία ή μια λεωφόρος. Παράλληλα, προχωρά στην καταμέτρηση των διαδηλωτών σε μια καθορισμένη απόσταση και μια δεδομένη χρονική στιγμή. Ωστόσο, οι διοργανωτές των κινητοποιήσεων δίνουν τους δικούς τους αριθμούς, κάτι που συχνά πυροδοτεί αντιπαραθέσεις. Για παράδειγμα, σε μια πορεία εναντίον της πολιτικής του κυβερνητικού συνασπισμού της καγκελαρίου Μέρκελ για τα πυρηνικά, οι διοργανωτές ανακοίνωσαν τη συμμετοχή 50.000 ατόμων και η αστυνομία 25.000 ενώ τα ΜΜΕ δεν επιβεβαίωσαν καμία από τις δύο εκτιμήσεις.
Ούτε η Ισπανία φαίνεται να έχει βρει αξιόπιστη λύση. Οι αριθμοί που δίνονται παρουσιάζουν τέτοιες αποκλίσεις, ώστε τα ΜΜΕ κατέληξαν να οργανωθούν από μόνα τους. Εδώ και ένα χρόνο, η El País προχωρά σε δικές της εκτιμήσεις υπολογίζοντας την πυκνότητα των συγκεντρωμένων σε διάφορα σημεία. Το πρακτορείo EFE καταφεύγει στην εταιρεία Lynce που καταμετρά χάρη σε φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης και βίντεο. Με τη βοήθεια των υπολογιστών, η εταιρεία ισχυρίζεται ότι διαθέτει πραγματικά στοιχεία και όχι εκτιμήσεις.
Το αποτέλεσμα είναι ότι, αντί να υπάρχει ένας αριθμός στον οποίο να συμφωνούν όλοι, παρουσιάζονται όλο και πιο αποκλίνουσες εκτιμήσεις. Στις 17 Οκτωβρίου του 2009 στη Μαδρίτη, στη μεγάλη διαδήλωση εναντίον του νόμου για τις εκτρώσεις, τα συνδικάτα ανακοίνωσαν τη συμμετοχή 2 εκατ. διαδηλωτών, οι αρχές της πόλης 1,2 εκατ. η El País 265.000 και οι υπολογιστές της Lynce 55.316(!) άτομα. Ομοίως και για τη γενική απεργία της 29ης Σεπτεμβρίου. Η Lynce μέτρησε 17.228 διαδηλωτές στη Μαδρίτη, η αστυνομία 40.000, η El País 95.000 και τα συνδικάτα... μισό εκατομμύριο.
Στις ΗΠΑ από την άλλη, μετρούν τους διαδηλωτές οι πάντες. Η αστυνομία, κάποιες φορές και η CIA, οι διοργανωτές της διαμαρτυρίας, οι αντίπαλοί της, τα ΜΜΕ. Γενικά οι αρχές χρησιμοποιούν φωτογραφίες για να αξιολογήσουν την πυκνότητα του πλήθους. Και πάλι όμως οι πολεμικές δεν παύουν να υφίστανται. Τον Αύγουστο, κατά την ετήσια συνάντηση του Glenn Beck (Σ.τ.Μ. Μορμόνος τηλεϊεροκήρυκας), ο υπερσυντηρητικός σχολιαστής του Fox News στην Ουάσιγκτον υπολόγισε ότι συμμετείχαν 300.000 άτομα, ενώ στο τέλος μιλούσε για 600.000. Ωστόσο, η εταιρεία AirPhotosLive.com που χρησιμοποιήθηκε από το CBS, μετά από μελέτη αεροφωτογραφιών, υποστήριξε ότι συμμετείχαν 78.000-96.000 άτομα, ενώ η αστυνομία αναφέρθηκε σε «πολλές δεκάδες χιλιάδες».
Στο Λονδίνο, μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας τον Ιούνιο ενάντια στην φονική επίθεση κατά του Στόλου για τη Γάζα εκτιμήθηκε με πολύ διαφορετικά μεγέθη. Τη στιγμή που οι διοργανωτές αναφέρονταν σε 20.000 άτομα, η αστυνομία έκανε λόγο για 2.000. Σε πολλές περιπτώσεις, και τα βρετανικά ΜΜΕ δεν διστάζουν να δώσουν τις δικές τους εκτιμήσεις, χωρίς ωστόσο πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια.
Στο Βέλγιο οι αποκλίσεις των εκτιμήσεων μεταξύ των διοργανωτών και της αστυνομίας κυμαίνονται σύμφωνα με τους δημοσιογράφους «από το μονό στο διπλό». Ωστόσο δε φαίνεται τα νούμερα να έχουν την ίδια σημασία, όπως στη Γαλλία, και όπως φαίνεται δεν χρησιμοποιούνται και ως πολιτικά επιχειρήματα. Όταν μια κινητοποίηση αποτυγχάνει, το ξέρει όλος ο κόσμος. Σύμφωνα με τον συντάκτη της βελγικής εφημερίδας Le Soir, Ricardo Gutierrez, «για πορείες με συμμετοχή κάτω των 30.000 ατόμων, δίνουμε τις δικές μας εκτιμήσεις. Εξάλλου η αστυνομία δεν δημοσιοποιεί τα στοιχεία της με δική της πρωτοβουλία και δεν θεωρούμε πρωταρχικής σημασίας την καταμέτρηση των διαδηλωτών σε μια συγκέντρωση». Άλλωστε, όπως προσθέτει ο Βέλγος δημοσιογράφος, οι διαδηλώσεις στο Βέλγιο είναι μάλλον πιο «μετρήσιμες». Αν πεις «χιλιάδες» στην κλίμακα μιας μικρής πληθυσμιακά χώρας όπως το Βέλγιο, είναι ήδη τεράστιος αριθμός.
 
tvxs.gr